شوالیه تاریکی (2008)

The Dark Knight

شوالیه‌ی تاریکی هم مثل بتمن آغاز می‌کند، داستان‌های زیادی برای گفتن و از این رو، ریتم سریعی دارد. اما تفاوت بزرگ و آشکارش با قسمت قبل، کاهش ضدقهرمان‌های اصلی به دو مورد است. شوالیه‌ی تاریکی تمام آن چیزی است که بتمن آغاز می‌کند باید می‌بود: داستان شخصی بروس وین را به طور تمام و کمال دنبال نمی‌کند که می‌کند، داستان مردم گاتهام را به پرجزئیات‌ترین شکل ممکن روایت نمی‌کند که می‌کند و از همه مهم‌تر، شخصیت‌پردازی بی‌نقصی را برای ضدقهرمان‌هایش رقم نمی‌زند که می‌زند. شخصیت‌پردازی جوکر کامل نیست؛ اما سرنخ‌های زیادی وجود دارد تا «خودمان»، با «تخیل» خودمان، حفره‌ی خالیِ شخصیت‌پردازی او را پر کنیم و همین هم آن را جذاب‌تر می‌کند. من این‌گونه این حفره را پر می‌کنم: توماس شیف در گذشته رنج‌های زیادی از آزار و اذیت‌های پدرش تا از دست دادنِ همسرش را تجربه کرده؛ اما بالاخره در جایی، جوکر درونش را آزاد کرده است. پذیرفتنِ جوکر درون‌مان برای همه‌ی ما آزاردهنده است؛ به همین دلیل است که جوکر می‌خواهد خودش را تسکین دهد؛ با اثبات اینکه در شرایط مناسب، هر کسی جوکر خواهد بود. اما افسوس که با وجود اینکه هدف و عقاید جوکر را در اعمالش می‌بینیم، نویسندگان او را مجبور کرده‌اند که آن‌ها را به زبان هم بیاورد (شنیدن کِی بوَد مانند دیدن؟)؛ همین هم باعث می‌شود که حرف‌های جوکر اضافه به نظر برسند. در واقع، ایرادی که به بیشترِ فیلم‌های نولان (ها) وارد می‌شود، به شوالیه‌ی تاریکی هم نفوذ کرده است.
با توجه به اینکه به تازگی جوکر تاد فیلیپس هم اکران شده، بیایید مقایسه‌ای بین این دو فیلم انجام دهیم. در حالی که جوکرِ فیلیپس فقط به ایده (ثروتمندان سزاوار مرگ‌اند) می‌پردازد و ضدایده (ثروتمندان سزاوار مرگ نیستند؛ سزاوار عدالت‌اند) را رها می‌کند، نولان در شوالیه‌ی تاریکی هم ایده (تلاش مردم عادی برای کشتنِ آقای ریس) و هم ضدایده (اینکه هیچ‌کس در هیچ‌کدام از کشتی‌ها حاضر نبود کلید انفجار کشتی دیگر را بزند) را نشان می‌دهد.
تک تک دقیقه‌های شوالیه‌ی تاریکی، لیاقت یک صفحه تعریف و تمجید را دارند؛ موفقیتی بیش از این نمی‌تواند نصیب یک فیلم ابرقهرمانی بشود. شوالیه‌ی تاریکی زنجیرهای ابرقهرمانی بودن را می‌شکند و به چیزی می‌رسد که بسیاری دیگر (چه ابرقهرمانی و چه غیر ابرقهرمانی) نتوانسته‌اند به آن برسند؛ آن هم در حالی که یکی از سرگرم کننده‌ترین فیلم‌هاست.